Een onvergetelijke & ijskoude roadtrip door Noorwegen
Rondhossen over de Hardangervidda
Vraag een kampeerder naar zijn ultieme camperbestemming en het antwoord zal maar al te vaak Noorwegen zijn. De overweldigende natuur en kilometerslange Scenic Routes vormen dan ook het uitgelezen decor voor een roadtrip. Na meer dan twintig jaar kamperen, is het dan ook hoog tijd om deze droombestemming zelf te ontdekken.
Terwijl het zuiden van Europa kreunt onder recordtemperaturen, steken wij gewapend met fleece, regenjassen en wollen sokken de grens tussen Zweden en Noorwegen over. Eindelijk is het gelukt ons huis op wielen tot in deze noordelijke uithoek te krijgen. Een pandemie en een gescheurde achillespees konden ons misschien tegenhouden, de wisselvallige weersvoorspellingen doen dat niet. En wonder boven wonder, ons eerste ontbijt op Noorse bodem nuttigen we onder een waterig zonnetje met zicht op een klaterende waterval.
Museum met een Twist
Kristalhelder water, bossen en bergen, dat is waar ik op rekende op onze bestemming maar de zoon komt zowaar met een must-see museumbezoek aandraven. Kunst en architectuur? En dat buiten Oslo? Eerlijk gezegd verwachtte ik er niet al teveel van, een sculpturenpark op het Scandinavische platteland. Maar ach, een beetje cultuur opsnuiven, waarom niet. Niet veel later sta ik in het Kistefos Museet dan ook met open mond te staren naar The Twist. De zoon grinnikt zelfingenomen. Best wel indrukwekkend, toch? Dat is het minste wat je kunt zeggen van de langwerpige constructie van Bjarke Ingels Group (ontwerper van o.a. LEGO House) die zowel een brug, museum als sculptuur is. De binnenkant oogt zo mogelijk nog imposanter, het lijkt wel of je wordt meegezogen in het diafragma van een camera. De sculpturen van Tony Cragg maken het plaatje compleet.
Ook doorheen de rest van het park vallen we van de ene verbazing in de andere. De restanten van de oorspronkelijke houtpulpfabriek vormen een mooi contrast met de moderne kunstwerken van grote namen zoals Yayoi Kusama en Anish Kapoor. Kunst is hier bovendien niet alleen om naar te kijken maar ook om te beleven. Aangezien de zon heel erg haar best doet en we zelfs 20 graden halen, spetteren we met plezier door het waterdoolhof slash spiegelpaleis Path of Silence en liggen we dubbel van het lachen met de gekke reflecties van de Viewing Machine, een reusachtige caleidoscoop. Tot slot zijn er de lekkerste houtovenpizza’s om de hongerige tienermagen te vullen. Zij blij, wij blij.
Ice Ice Baby
Zelfs als we het bordje Hardangervidda niet hadden opgemerkt, valt het enorme verschil in decor én temperatuur onmiddellijk op. Het landschap oogt schraal, weids en is bezaaid met stenen en rotsen. Bomen zijn er amper. Vijftig tinten groen en grijs worden afgewisseld met witte vlakken, jup dat is écht sneeuw. Daar krijg je het helaas niet echt warm van. Drie graden meet de thermometer, zelfs binnen in de camper voelt het fris aan. Buiten waait een strakke, ijzige wind los door onze truien. Waarom heb ik geen thermisch ondergoed meegebracht? En handschoenen? Een muts? De hond dolt in een sneeuwveldje terwijl de tieners beschut onder hun dekentjes netflixen. Ze weigeren hun knusse hol te verlaten, hoe indrukwekkend de omgeving ook is. We overnachten langs route nummer 7, een van de 18 Noorse Scenic Routes die de noordkant van de Hardangervidda doorkruist. Het Nationale Park is met 3422 km2 het grootste van heel Noorwegen, maar dat is nog niet de helft van de totale oppervlakte van het hele plateau. De gigantische hoogvlakte, de grootste van Europa, werd tijdens de laatste ijstijd gladgeschaafd door gletsjers. Al is dat glad maar bij wijze van spreken. Van het berggebied resten rotsachtige, scherpe toppen en de vlaktes zijn bezaaid met ontelbare stroompjes en meren.
Wandelen voor wafels
De zon schijnt. Hoera! Het hele landschap ziet er meteen een stuk lieflijker uit. Vanaf de Fagerheim hut vertrekken we voor een tocht rondom het Storekrækkja meer. Het eerste deel van het pad is gemakkelijk te volgen langs de steenmannetjes beschilderd met een rode T en we doen het rustig aan. Hoewel het nog steeds winderig is, voelt het toch wat minder winters aan. Bij de passage tussen het Storekrækkja en het Ørteren meer, wanneer het relatief vlakke pad begint te stijgen, begint het gezeur van de dochter. Ze is moe, heeft honger en duurt het nog lang? De belofte van wafels bij de Krækkja hut helpt om er flink de pas in te houden. Bij de avontuurlijke rivieroversteek vlak voor de hut wipt ze vrolijk van steen naar steen.
Gelukkig zijn er ook echt wafels te krijgen (dat was een Ieniemienie gokje) en genieten we uit de wind van de zon, de rust en het lekkers. Heel wat gezinnen met kleinere kinderen kiezen ervoor om hier te overnachten en ook de dochter smeekt om te blijven. We hebben immers al onze spulletjes toch in de rugzak? Morgen voorspellen ze echter nat en grijs weer en het tweede stuk van de wandeling belooft een stukje uitdagender te worden. Na een bruggetje verlaten we het pad en zoeken we zelf onze weg tussen de stroompjes en stenen. We speuren naar rendierkuddes maar krijgen alleen enkele nieuwsgierige schapen te zien. Met een briesje in de rug en de zon op onze snoet voelt het als een zomeravond en we verruilen de kou voor steekvliegjes en muggen. Tja, ook dat is Scandinavië.
Van de regen in de drup
Het regent en waait. Een hele nacht en een hele dag zonder adempauze. Wandelaars komen doorweekt en verkleumd aanstrompelen. Daar heb ik écht geen zin in. Een warme sauna met zicht op het meer, een lekkere hertenragout in een knusse hut en een middagje gezelschapsspelletjes doen het druilerige weer enigszins vergeten. Bij de populaire waterval Vøringfossen houdt het als bij wonder even op met plenzen en worden we getrakteerd op een prachtige regenboog. Een klein gelukske. Vol goede moed trekken we even verderop onze wandelschoenen weer aan om vanuit Måbø naar het Vøringfossplateau te wandelen. Houten bruggetjes en een wild kabbelende stroom, just what I like. Tot de stortbuien en windvlagen ons weer terug naar de beschutting van de camper jagen. Wat een hondenweer is me dat.
Op de prachtige camping aan het Eidfjordmeer staren we warm ingepakt van onder onze luifel naar het prachtige uitzicht. De eigenaar raadt ons af om te vertrekken op onze geplande huttentocht. De felle regenbuien gaan gepaard met rukwinden en soms komt er uit het niets mist opzetten. Verloren lopen in die uitgestrekte wildernis is geen prettig vooruitzicht. In het Hardanger bezoekerscentrum is het wel warm en droog en tijdens de panoramische film lijkt het alsof we over de Hardangervidda vliegen. We razen langs watervallen en rivieren, over meren en langs eindeloze vlakten tot op de gletsjer. Hé, daar spotten we zelfs ‘onze’ hutten. Het is een schrale troost.
Change of plans
‘Vrijheid, blijheid’ is het motto van onze campercrew en dus blijven we niet bij de pakken neerzitten maar pluizen we de weervoorspellingen uit. Hoe oostelijker, hoe droger en zonniger en dus bollen we de road 7 in omgekeerde richting weer af, wat door de spectaculaire uitzichten hoegenaamd geen straf is. Vanaf Geilo gaat het zuidwaarts en daar wordt de natuur alleen maar indrukwekkender. Dit stukje Hardanger is wat ons betreft nog mooier dan wat we eerder al zagen. ’s Avonds picknicken we buiten met zicht op het Tinnsjå meer, aaaah daar word ik helemaal blij van. Kamperen is toch gewoon het leukst als je buiten kunt leven.
Op en neer, heen en weer
Al van ver domineert de machtige Gaustatoppen het landschap rondom Rjukan. Groot is de opluchting wanneer onze kroost hoort dat we de berg niet gaan beklimmen maar dat we met een geheime kabelbaan naar boven gaan. De verborgen tandradbaan Gaustabanen is een relikwie uit de Koude Oorlog die bestaat uit minuscule wagonnetjes die ons in James Bond stijl via een nauwe schacht quasi verticaal omhoog brengen, binnen in het hart van de berg.
Duizendvijftig meter tergend traag klimmen, dat zijn lange vijftien minuten met een hart dat bijna uit je borstkast bonst. ‘Neeee, ik vind het helemaal niet eng hoor.’ Als tienermoeder moet je af en toe je angsten op zij zetten. Maar men weze gewaarschuwd: claustrofobie en de Gaustabanen, het is niet zo’n geweldige combi.
Het sensationele uitzicht op de top maakt alles goed, op 1883 meter hoogte overschouwen we maar liefst een zesde van het Noorse vasteland. Het is dan niet de hoogste piek in Noorwegen maar volgens velen wel de mooiste en als het er niet zo verdomd koud was, zou ik uren willen blijven zitten. De afdaling is pittig en warmt ons op. We klauteren, wiebelen, schuifelen en glijden. Over rotsvlaktes, sneeuw en stukken moeras waar je van kei tot kei balanceert. De Noorse bezoekers sjezen vlot en warmpjes naar beneden met hun mutsen, handschoenen en wandelstokken. De juiste uitrusting is alles.
Een plek onder de zon
Veiliger dan een autoritje, no worries, verzekert de bestuurder van de Krossobanen ons. Na de spannende rit met de Gaustabanen zijn de wiebelige bakjes van de Krossobanen een eitje. De kabelbaan werd in 1928 door Norsk Hydro – de uitbater van de waterkrachtcentrale – gebouwd voor hun werknemers, de inwoners van Rjukan, zodat ze in de donkere wintermaanden ook wat zon konden opdoen. In minder dan vijf minuten klommen ze naar de top van de Gvepseborg op de Hardangervidda, om aan de schaduw in het dal te ontsnappen. Zes maanden lang krijgt Rjukan door de omliggende bergen namelijk geen direct zonlicht. Al moet ik zeggen kreeg, want sinds 2013 brengen drie grote zonnespiegels de stralen naar het marktplein.
Tijdens onze wandeling spotten we Vemork, de beruchte waterkrachtcentrale die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s werd bezet, zodat ze het geproduceerde zwaar water konden gebruiken voor een atoombom. Tien Noorse commando’s trotseerden het onherbergzame terrein en de vrieskou en slaagden erin de vestiging te saboteren en zo de plannen van de Duitsers te dwarsbomen. Amper te bevatten wat een prestatie ze leverden. Het standbeeld van de radiotelegrafist, Knut Haukelid, is dan ook dubbel en dik verdiend.
Het zonnige zuiden
Met een laatste blik laten we het bijzondere Hardangervidda landschap achter ons en met elke kronkelweg die we zuidwaarts volgen, komen we in drogere en zonniger oorden. In het schattige Dalen, waar niet veel anders te zien is dan het uitgestrekte Bandak meer en het historische Dalen hotel, is het zelfs blote benen weer. We struinen door het lieflijke landschap, bollen langs de kleine wegen door het Setesdal en eindigen met een zonnige dag op het strand en kraakverse vis in het kleurrijke Kristiansand. Wanneer we de boot op rijden zijn onze tenen ontdooid en onze harten gevuld. En die huttentocht? Die is voor een volgende keer, hopelijk met beter weer.
Overnachtingsplekjes
Hønefoss: 60° 10′ 3″ N 10° 15′ 29″ E
Betaalparking met camperzone en loosplaats. In het centrum van Hønefoss bij de waterval. Goede uitvalsbasis voor een bezoek aan Kistefos.
Haugastøl: 60° 29′ 14″ N
7° 51′ 24″ E
Grindparkeerplaats langs de E7, toeristische route Hardangervidda. Geen voorzieningen. Gratis.
Fagerheim: 60° 26′ 25.1” N
7° 47′ 31.7 ” E
Mini-plateau voor 1 camper langs de E7, 500 meter voor Fagerheim Fjellstugu. Geen voorzieningen. Gratis.
Vøringfossen: 60° 25′ 35″ N
7° 15′ 18″ E
Parkeerplaats bij het uitzichtpunt voor de Vøringfossen waterval. Toiletten. Gratis.
Sæbø Camping : 60° 25′ 33″ N 7° 7′ 19″ E
Camping met alle voorzieningen aan het meer Eidfjordvatnet, ingesloten tussen hoge bergen en met een prachtig uitzicht. Op het meer kan je kanoën, roeien en vissen. Camper, 2 pers. + elektriciteit 302 NOK per nacht.
Neset Rasteplass: 59° 56′ 56″ N 8° 49′ 30″ E
Picknickplaats met ruimte voor enkele campers, geen voorzieningen. Prachtig uitzicht op het Tinnsjå meer. Gratis.
Gaustatoppen parking: 59° 50′ 4″ N 8° 42′ 52″ E
Rustige en ruime betaalparking voor de wandeling naar Gaustatoppen. Vermijd de krappe parking met steile toegang aan de Gaustabanen. 150 NOK voor 24u.
Rjukan: 59° 52′ 38″ N 8° 35′ 9″ E
Eenvoudige camperplaats met stroom bij het centrum van Rjukan. 200 NOK. 6 plaatsen die snel vol raken. Bij het zwembad Rjukanbadet kan je ook gratis overnachten. Kampeergedrag niet toegestaan.
Dalen: 59° 26′ 43″ N 8° 1′ 25″ E
Idyllische camperplaats met uitzicht over de jachthaven en het meer. Hoewel er 16 plaatsen zijn met stroom moet je vroeg toekomen om een plekje te bemachtigen. Toilet, koude douche en op loopafstand van het centrum en de Soria Moria sauna. 300 NOK per nacht.
Kristiansand: 58° 8’ 17” N 8° 0’ 3” E
Parkeerplaats met zicht op een baai en wandelafstand van het centrum van Kristiansand. 20 NOK per uur.
Høllen: 58° 4’ 32” N 7° 48’ 34” E
Parkeerplaats bij het strand, toilet en water.
Uitzicht op de haven, picknickbanken en kleine supermarkt. Na a 19u gratis.
Wandelroutes
Storekrækkja lus vanaf Fagerheim: 11,8 kilometer. Wandeltijd 4u30 minuten. Krækkja hut ongeveer in de helft van het traject. Stevige, waterdichte wandelschoenen en muggenspray aangeraden.
https://ut.no/hytte/101071/fagerheim-fjellstugu
https://ut.no/hytte/101064/krkkja
Gaustatoppen: wandeling vanaf de parkeerplaats is Stavsro met een stijging van 700 meter. Reken zeker 3 uur om te klimmen en twee uur om te dalen aan een stevig tempo. Neem je de Gaustabanen naar de top, dan kan je een steiler pad nemen bergafwaarts rechtstreeks naar de start van de tandradbaan. Met een hoogteverschil van 850 meter en met momenten een uitdagend pad, reken je met kinderen zeker 2u30 à 3 uur om af te dalen.
Solstien pad: De start van dit pad ligt boven op de Gvepseborg dus je neemt best de kabelbaan naar boven. Van daaruit volg je 800 meter een gravelweg tot de start van de wandeling. Op het pad heb je zicht op de Gaustatoppen, de waterkrachtcentrale bij Vemork en kom je langs een zonnewijzer en een oude kanonopstelling uit de Tweede Wereldoorlog. Duur ongeveer 2 uur.
Wandeling langs 2 hutten
Dag 1: vanuit Saebo Camping naar Vivelid Fjellstova hut: 10,9 kilometer met een stijging van 831 meter.
Dag 2: 4,5 kilometer met een stijging van 122 meter.
Dag 3: vanuit Hedlo retour naar de camping over Berastøl: 17 kilometer
Wees voorbereid op een stevige klim, een oneffen pad en grillige weersomstandigheden. Niet overal op de Hardangervidda is er mobiel bereik. Installeer de app 112 voor noodgevallen en vertel iemand naar waar je op pad gaat. Je kan de tocht ook gevoelig inkorten door te parkeren bij Hjølmoberget, maar deze route is niet geschikt voor grote campers.
Een goede wandelkaart zoals de Turkart Hardangervidda vest 1:100 000 is een must. Hierop staan alle gemiddelde wandeltijden aangegeven. Let op de gemiddelde Noorse wandeltijd vereist dat je er stevig de pas in houdt. De tijden moesten wij toch x 1,5 doen. Met kleinere kinderen reken je zelfs het dubbel van de wandeltijd.
https://ut.no//hytte/101079/vivelid-fjellstova
Camperen in Noorwegen
Noorwegen stikt van de smalle, bochtige wegen waarvan sommigen niet geschikt zijn voor grote voertuigen, hou dus goed de signalisatie in de gaten en vertrouw niet blindelings op je navigatie. Ook zijn er af en toe (onaangekondigde) wegversmallingen. Hou dus je ogen goed open voor parkeerbochten om anderen te laten passeren en pas altijd je snelheid aan. Overlaad je camper niet, want dan kom je in de problemen op de vele steile wegen.
Kies voor slow travel. De Noorse landschappen zijn een plaatje om door te rijden en aangezien de weggetjes smal en kronkelig zijn, kan je niet anders dan traag reizen. Laat je eens leiden door het onverwachtse en stap af en toe uit om het landschap wat beter te bekijken. Overal zijn er meertjes, watervallen en idyllische plekjes.
Er zijn quasi overal sanistations om water te tanken, je vuil water te lozen en je toilet schoon te maken. Deze worden aangegeven met Tømmestasjon of tømming. Heel wat van deze plekjes staan verzameld op bobilplassen.no
Het recht om rond te zwerven komt ook met een verantwoordelijkheid om er respectvol mee om te gaan. Er zijn heel veel camperaars die dit ultieme camperland willen ontdekken. Wees dus attent en beschadig de omgeving niet. Hou afstand (minstens 150 meter) van woningen of chalets. Blijf niet langer dan 2 nachten op dezelfde plaats, of vraag toestemming aan de landeigenaar. Drom niet met tientallen samen, maar kies een van de vele mooie plekjes. Respecteer altijd de bordjes met NIET KAMPEREN.
Wist je dat je in de zomermaanden geen kampvuur mag maken in Noorwegen? Ben je net als wij fan van vureke stook, combineer je trip dan met heerlijke kampvuurmomentjes in Zweden.
